Υπάρχουν πάρα πολλές μελέτες που δείχνουν ότι εκατομμύρια χρήστες των υπολογιστών και των κινητών, ξοδεύουν τον περισσότερο χρόνο τους παίζοντας παιχνίδια. Η βιομηχανία του gaming αποσκοπεί στα κέρδη, ανάγοντας την παθολογική εξάρτηση σε επιστήμη. Δείτε παρακάτω πώς σχεδιάζεται ο εθισμός στα παιχνίδια από τους σχεδιαστές, και πώς μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη και κοινωνική φοβία.

Πώς έγινε επιστήμη ο εθισμός στα παιχνίδια

Η βιομηχανία των παιχνιδιών είναι μία από τις πιο κερδοφόρες στον πλανήτη. Ως εκ τούτου, όσοι ασχολούνται και εμπλέκονται με τον σχεδιασμό των games, είναι φυσικό να αποσκοπούν αποκλειστικά και μόνο στο κέρδος.

Όπως συμβαίνει με όλες τις βιομηχανίες, υπάρχουν ανησυχίες ότι η αναζήτηση αυτών των κερδών γίνεται μέσα από ανεύθυνη και επικίνδυνη τακτική.

Σε εκείνο που επενδύουν περισσότερο οι εμπλεκόμενοι στον σχεδιασμό παιχνιδιών, είναι ότι στη σημερινή εποχή των καινοτομιών όλοι μας έχουμε υπολογιστή, ενδεχομένως και κάποια κονσόλα παιχνιδιών, και βεβαίως smartphone ή tablet.

Ας δούμε λοιπόν ποιες είναι αυτές οι συνταγές που χρησιμοποιούν οι σχεδιαστές, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ο εθισμός στα παιχνίδια.

Σχεδιάζουν παιχνίδια χωρίς τέλος

Πρόκειται για ένα από τα βασικότερα συστατικά του εθισμού, και είναι το κεντρικότερο χαρακτηριστικό των παιχνιδιών ρόλων (MMORPG). Τελευταία μάλιστα έχει αρχίσει και γίνεται βασικό χαρακτηριστικό και στα υπόλοιπα είδη παιχνιδιών.

Σε αυτήν την περίπτωση ο παίκτης δεν ανησυχεί ότι κάποια στιγμή θα έρθει το “Game Over”, και ότι δεν θα υπάρχει τίποτα άλλο για να ανακαλύψει.

Αντιθέτως, γνωρίζοντας ότι υπάρχει πεδίον δόξης λαμπρόν, εισέρχεται εν αγνοία του στα πρώτα στάδια του εθισμού.

Τροφοδοτούν την ανάγκη δημιουργίας κοινωνικών συνδέσεων

Ενώ στο παρελθόν τα παιχνίδια θεωρούνταν ως μοναχική δραστηριότητα, το σημερινό gaming ενθαρρύνει με πολλούς τρόπους την κοινωνική αλληλεπίδραση μεταξύ των παικτών.

Αυτό προκαλεί την ψευδαίσθηση και ικανοποίηση ότι μαζί με το παιχνίδι, αυξάνονται και οι γνωριμίες, απομακρύνοντας ακόμα περισσότερο τον χρήστη από τις σχέσεις του πραγματικού κόσμου.

Ορίζουν ανταμοιβές ικανότητας εντός του gaming (leveling system)

Κατά την εκκίνηση ενός νέου παιχνιδιού, ο χαρακτήρας ενός παίκτη ξεκινά με τα πολύ βασικά χαρακτηριστικά, όσον αφορά την εμπειρία, τη νοημοσύνη, και το θάρρος.

Στην πορεία ο παίκτης ανακαλύπτει ότι ανεβαίνει εύκολα τα επίπεδα, αποκτώντας την αίσθηση ότι έχει τις απαιτούμενες ικανότητες για το συγκεκριμένο παιχνίδι. Αυτή η αίσθηση αυτοδυναμίας και προσαρμογής τον ωθεί ακόμη περισσότερο στο gaming.

Ωστόσο, το κάθε διαδοχικό επίπεδο θα αρχίσει να παίρνει πολύ περισσότερο χρόνο σε σχέση με το προηγούμενο. Μπορεί να είναι εβδομάδες έως και μήνες, βάζοντας ήδη τον χρήστη σε μία πορεία εξάρτησης.

Λόγω της μεγάλης επένδυσης σε μήνες που απαιτείται για να αναπτυχθεί ο χαρακτήρας, καθιστά αδύνατη την όποια επιθυμία είχε ο χρήστης για να αφήσει το game.

Εκδίδουν τακτικά αναβαθμίσεις ή πακέτα επέκτασης

Σε συνέχεια των προηγούμενων, οι σχεδιαστές γνωρίζουν πολύ καλά πότε θα αρχίσουν να βαριούνται οι παίκτες. Αυτό συμβαίνει όταν ολοκληρωθεί η πολύμηνη και σταδιακή ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στο παιχνίδι.

Για αυτόν τον λόγο έχουν πάντα προγραμματισμένες ανανεώσεις και επεκτάσεις του παιχνιδιού. Προσθέτουν επιμελώς νέους τομείς για εξερεύνηση και νέα επίπεδα ικανοτήτων, καθιστώντας την ανανέωση ως μάννα εξ ουρανού, και ενισχύοντας περαιτέρω την εξάρτηση του παίκτη.

Ενθαρρύνουν τη συνεργασία με άλλους gamers (multiplayer)

Οι σχεδιαστές δημιουργούν μέσα στο παιχνίδι συνθήκες για online gaming με πολλούς παίκτες ταυτόχρονα.

Το γεγονός ότι δύο χρήστες σε αντίθετες πλευρές του κόσμου μπορούν να αλληλεπιδρούν και να ενώνονται σε μια κοινή αναζήτηση, προσθέτει ενθουσιασμό, που είναι μια από τις βασικότερες αιτίες για να ξεκινήσει ο εθισμός στα παιχνίδια.

Βυθίζουν τον παίκτη σε έναν πλήρως εικονικό κόσμο

Οι σχεδιαστές επιτρέπουν στον χρήστη να δημιουργήσει τον χαρακτήρα που επιθυμεί, ενδεχομένως αυτόν που ονειρεύεται και αυτόν που έχει ως είδωλο.

Ο παίκτης μέσα από το game μπορεί να αναπτύξει μία καριέρα, και να πετύχει πράγματα που ήταν αδύνατο να τα κάνει στον πραγματικό κόσμο.

Η απόδραση από την πραγματικότητα σε ένα ψηφιακό σύμπαν, όπου οι παίκτες μπορούν να αναλάβουν οποιαδήποτε ταυτότητα επιθυμούν, προκαλεί παθολογική εξάρτηση σε εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες.

Καλλιεργούν συνθήκες κινδύνου σε “ακίνδυνο” περιβάλλον

Στο gaming ο παίκτης με περισσή ευκολία μπορεί καταστρέψει ένα ολόκληρο στρατόπεδο, ή να εξοντώσει μόνος του ένα τάγμα από πάνοπλους και αδίστακτους δολοφόνους.

Η έκρηξη της αδρεναλίνης και η καλλιέργεια του απόλυτου κινδύνου διαμέσου χαρακτήρων, που γίνεται εκ του ασφαλούς και σε ακίνδυνο περιβάλλον, όπως για παράδειγμα ο υπολογιστής στο σπίτι, θεωρείται από τους βασικότερος λόγους για τον εθισμό στα παιχνίδια.

Δημιουργούν ισχυρά συναισθήματα στους χρήστες

Οι σχεδιαστές δίνουν τη δυνατότητα στους παίκτες να βιώσουν πολέμους, προδοσία, φιλία, ρομαντισμό, αγάπη, μίσος, και πολλά ακόμη.

Αυτό προκαλεί δέσιμο του χρήστη με το παιχνίδι, ιδίως όταν πρόκειται για θετικά συναισθήματα που δεν τα βιώνει έντονα στον πραγματικό κόσμο.

Τα συμπτώματα που προκαλεί ο εθισμός στα παιχνίδια

Όπως και με κάθε άλλη εξάρτηση, ο εθισμός στα παιχνίδια έχει προειδοποιητικά σημάδια. Τις περισσότερες φορές τα συμπτώματα είναι δύσκολο να αναγνωριστούν από την αρχή.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πώς μπορούμε να αναγνωρίσουμε αν κάποιος είναι gamer με παθολογική εξάρτηση. Τα συμπτώματα διαχωρίζονται σε τρεις βασικές κατηγορίες.

Ψυχολογικά συμπτώματα

• Μειωμένο ενδιαφέρον για το σχολείο στις μικρότερες ηλικίες
• Απώλεια ενδιαφέροντος για προηγούμενες δραστηριότητες
• Δικαιολογεί την υπερβολική χρήση με ρήσεις “Άλλοι παίζουν περισσότερο από εμένα”
• Υπερβολική απογοήτευση ή ανησυχία όταν δεν υπάρχει ίντερνετ
• Παραμορφωμένη αντίληψη του χρόνου
• Δυσκολία σε αποχή από παιχνίδια για περισσότερο από μερικές ημέρες
• Όταν δεν παίζει, συζητά το παιχνίδι σε online φόρουμ
• Τρώει ενώ παίζει ή παρακάμπτει τα γεύματα

Φυσικά συμπτώματα

• Δυσκολίες ύπνου ή σημαντικές αλλαγές στις ώρες ύπνου
• Μειωμένη προσωπική υγιεινή
• Κακές ή ακανόνιστες διατροφικές συνήθειες
• Πονοκέφαλοι
• Ξηρά ή κόκκινα μάτια
• Πόνοι στα δάχτυλα, στον λαιμό, ή στην πλάτη
• Κακή σωματική υγεία ή αύξηση βάρους

Συμπτώματα συμπεριφοράς

• Ψέματα για το πόσο χρόνο ξοδεύει στο παιχνίδι
• Επιθετικότητα σε όσους τον εμποδίζουν να παίξει
• Ανησυχία ή / και ευερεθιστότητα όταν δεν είναι σε θέση να παίξει
• Μείωση κοινωνικών υποχρεώσεων ώστε να μπορεί να συνεχίσει το παιχνίδι
• Λιγότερος χρόνος με την οικογένεια και τους φίλους
• Απώλεια φίλων
• Κατηγορεί όσους γκρινιάζουν γιατί του προκαλούν την επιθυμία να αποδράσει με gaming
• Μειωμένο ενδιαφέρον για σεξ

Πώς αντιμετωπίζεται ο εθισμός στα παιχνίδια

Η αποκατάσταση δεν είναι πάντα εύκολη, αλλά είναι εφικτή. Ο εθισμός στα παιχνίδια μπορεί να γίνει εξίσου επικίνδυνος όπως οποιαδήποτε άλλη παθολογική εξάρτηση, και πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοια.

Δεδομένου ότι οι υπολογιστές και τα κινητά είναι πανταχού παρόντα, η πίεση για πλήρη αποφυγή των ηλεκτρονικών συσκευών δεν πρόκειται να αποδώσει.

Αυτό που πραγματικά πρέπει να κάνει το εξαρτημένο άτομο είναι να μάθει να περιορίζει το χρόνο του παιχνιδιού σε μια συγκεκριμένη διάρκεια ανά ημέρα, έτσι ώστε οι υπόλοιπες ώρες της ημέρας να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για άλλες δραστηριότητες.

Αν πρόκειται για νεαρό μέλος της οικογένειάς μας, είναι φυσικό να μην μπορεί να διαχειριστεί μόνος του αυτόν τον εθισμό. Απαιτείται η ενεργή συμπαράσταση των γονέων που πρέπει να καταφύγουν σε εξειδικευμένο θεραπευτή.

Σε αυτή την περίπτωση το εξαρτημένο νεαρό άτομο θα υποβληθεί σε μία σειρά από θεραπείες, για να αλλάξει τις συμπεριφορές και την αντίληψη που έχει για το παιχνίδι. Σε προχωρημένα στάδια εθισμού ενδέχεται να απαιτηθεί και φαρμακευτική αγωγή.

Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς

• Να ενημερώνουν τα παιδιά από μικρή ηλικία για το φαινόμενο του εθισμού των παιχνιδιών.
• Πρέπει να τους δώσουν να καταλάβουν ότι η χρήση του υπολογιστή και των παιχνιδομηχανών πρέπει να γίνεται με μέτρο και να μην παραμελούν τις υπόλοιπες δραστηριότητες.
• Να τοποθετούν τις συσκευές παιχνιδιών και τα PC σε κοινόχρηστο χώρο, για να υπάρχει έλεγχος και όχι δυνατότητα απομόνωσης των παιδιών και εφήβων.
• Δεν πρέπει να αντιμετωπίζουν τις παιχνιδομηχανές ως ένα μέσο που θα τους βοηθήσει να κρατάνε τα παιδιά απασχολημένα για να μη τους ενοχλούν.
• Πρέπει να σκεφτούν και τη δική τους διαδικτυακή συμπεριφορά σε PC και κινητό, καθώς αποτελούν τα κατεξοχήν πρότυπα για τα παιδιά και τους εφήβους.
• Να μην τους απαγορεύουν εντελώς την πρόσβαση στον υπολογιστή του σπιτιού, επειδή, αν δεν μπορούν να το χρησιμοποιήσουν στο σπίτι, θα το κάνουν οπουδήποτε αλλού.

Τα πιο εθιστικά παιχνίδια της δεκαετίας

Βάσει της διασταυρωμένης και εκτεταμένης έρευνας που κάναμε, παραθέτουμε την λίστα με τα πιο εθιστικά παιχνίδια της δεκαετίας. Η σειρά που εμφανίζονται είναι τυχαία.

• Call of Duty
• Grand Theft Auto V
• World of Warcraft
• Minecraft
• Hitman
• The Elder Scrolls V: Skyrim
• Candy Crush Saga
• Trials Evolution
• Fallout 4
• Witcher 3
• Game Of War
• Civilization V
• Rocket League
• Overwatch
• FarmVille
• Destiny
• Dark Souls
• Second Life
• Eve Online
• Everquest
• Thumper
• Nioh
• Titanfall 2

Είναι υπαρκτός ο εθισμός στα παιχνίδια?

Παρά το γεγονός ότι η τεχνολογία μας έφερε πιο κοντά, είναι πολλοί εκείνοι που πιστεύουν ότι ταυτόχρονα μας έχει απομακρύνει.

Ο εθισμός στα παιχνίδια θεωρείται ως ο βασικότερος παράγοντας της αποξένωσης στους νέους ανθρώπους, και αποτελεί πλέον πραγματικό πρόβλημα για πολλούς.